روابط بین ایران و طالبان

کشور ایران خود را مدافع اقلیت شیعه در افغانستان معرفی می‌کند، در گذشته دارای روابط فرهنگی و تاریخی متغیری با این کشور بود. و در حال حاضر میزبان میلیون‌ها پناهنده افغان است. اما دشمنی تاریخی طالبان با شیعیان و حامی شیعیان یعنی ایران بر روابط دو طرف سایه افکنده است. اما روابطشان همچنان بر پایه عمل‌گرایی و واقع‌بینی استوار است و ابعادش را منافع مادی و امنیتی در مناطق مرزی تعیین می‌کند.

روابط تاریخی بین ایران و طالبان:
در اوت ۱۹۹۸، صدها جنگجوی طالبان توسط نیروهای ائتلاف شمال (جبهه متحد ضد طالبان) که از طرف ایران حمایت می‌شدند، در مزارشریف کشته شدند. طالبان هم به منظور انتقام این شهر را تسخیر کرد و هزاران شهروند مزار شریف را که بیشترشان هزاره بودند، در کنار ۱۱ شهروند ایرانی کشت.
ایران نیرویی متشکل از ۷۰٫۰۰۰ سرباز را در مرز مستقر کرد. طالبان در ادامه دریچه‌های سد کجکی روی رود هیرمند را بست و میزان آب ورودی به ایران را در دوره خشکسالی به شدت کاهش داد. خشکسالی و قطع آب توسط طالبان باعث ویرانی زیست‌بوم دریاچه‌ها در ایران شد.
در برهه‌ای دیگر، ایران هنگام حمله آمریکا به افغانستان به نیروهای آمریکایی کمک نظامی و اطلاعاتی کرد، همچنین در کنفرانسی که در سال ۲۰۰۲ برای بازسازی افغانستان در شهر بن در آلمان برگزار شد، حضوری فعال داشت. در اکتبر ۲۰۰۲، یعنی یک سال بعد از سقوط حکومت طالبان، دریچه‌های سد کجکی یک بار دیگر به سوی ایران باز شد.

در حوزه‌ی همکاری؛ مرز پرنفوذ ایران با افغانستان، تعریف‌کننده روابط کشور ایران با طالبان است. منافذ این مرز محلی برای عبور مهاجر، مواد مخدر، گروه‌های مسلح و آب است.
همچنین با ظهور داعش در افغانستان در سال ۲۰۱۵، ایران به منظور محافظت از مرزهایش، همکاری خود با طالبان را افزایش داد. که بخش‌هایی از نواحی مرزی دو کشور در اختیار این گروه است.
ایران نخستین بار در اواخر ۲۰۱۸ اذعان کرد که میزبان فرستادگان طالبان بوده است. ایران مدعی است که دولت افغانستان در جریان این دیدارها بوده است و هدف از مذاکرات، حل و فصل مشکلات امنیتی در افغانستان بوده. روند ادامه همکاری تهران و طالبان پس از خروج آمریکایی‌ها، به نحوه برخورد طالبان با شیعیان افغانستان و ایران بستگی دارد.